Em nữ sinh hư hỏng và ông thầy may mắn

Một trong những đề xuất đem lại kết quả là cho phép các thượng nghị sỹ sử dụng máy bay tư nhân với chi phí tương đương vé hạng thương gia của các hãng hàng không thương mại. Không cần là người theo quan điểm kinh tế quyết định hình thái xã hội cũng tin rằng con số thất nghiệp cao và mức lương thấp là một phần nguyên nhân dẫn tới đàn ông người Mỹ gốc Phi không muốn làm cha và có tỷ lệ kết hôn thấp. Chúng tôi bên nhau suốt thời gian còn lại mùa hè đó.

Và sau đó là hậu quả môi trường của một nền kinh tế phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch. Nó có còn phản ánh những thay đổi trong cộng đồng người Mỹ gốc Phi của bang. Hơn nữa, tôi còn là tù nhân của chính con người tôi - tiểu sử của tôi, tôi không thể không nhìn nhận kinh nghiệm Mỹ qua lăng kính của một người da đen với di sản pha trộn, mãi mãi không quên bao nhiêu thế hệ những người có màu da giống tôi đã bị bắt làm nô lệ, bị bôi nhọ, và không quên sư khác biệt về chủng tộc, giai cấp tiếp tục định hình cuộc sống của chúng ta như thế nào - có lúc nhẹ nhàng, nhưng có lúc không được nhẹ nhàng cho lắm.

“Trước cơn bão chúng tôi tay trắng”, bà thì thào, “Giờ thì còn tệ hơn cả trắng tay nữa”. Có Craig, người anh trai siêu sao bóng rổ, cao, dễ gần, lịch thiệp và hài hước làm việc cho một ngân hàng đầu tư nhưng luôn mơ tưởng một ngày nào đó sẽ được làm huấn luyện viên. Con đường ít đối kháng nhất - với những người gây quỹ thuộc các nhóm lợi ích đặc biệt, hiệp hội các ủy ban hành động chính trị và các cơ sở vận động hành lang hàng đầu - bắt đầu trở nên hấp dẫn khủng khiếp, và nếu quan điểm của nhóm người này không hoàn toàn phù hợp với quan điểm trước kia của bạn thì bạn giải thích sự thay đổi đó là tính thực tế, là phải thỏa hiệp, là nắm vững tình hình.

Tôi vẫn nhớ một lần nói chuyện với một người bạn hai mươi năm trước Đó là một người lớn tuổi hơn tôi, từng hoạt động vì quyền công dân rất tích cực ở Chicago hồi thập kỷ 60 và đang giảng dạy ngành đô thị học ở Đại học Northwestern. Với nền chính trị hiện tại, thường là các bên sẽ vẽ ra đường ranh giới trên cát: một bên là những người phản đối án tử hình nhai đi nhai lại chuyện chủ nghĩa phân biệt chủng tộc và hành vi kém cỏi của cảnh sát, còn bên kia là phe thực thi luật pháp cho rằng dự luật của tôi chỉ tạo điều kiện cho tội phạm. Ngân sách dành cho quân đội Mỹ và quốc phòng năm 2005 cao nhất thế giới, lên tới 522 tỷ dollar - nhiều hơn ba mươi nước đứng sau cộng lại.

Không có gì phải nghi ngờ rằng ông ta cho dù còn mơ hồ nhưng thực sự có mong muốn được cống hiến, và theo những thông tin có được thì ông ta là người rất có tài. Các nội các phe tự do sau này đã cưỡng ép chính phủ liên bang đi theo chủ nghĩa vật chất phi tôn giáo và do đó - thông qua các quy định quản lý các chương trình phúc lợi kiểu xã hội chủ nghĩa, quy định kiểm soát súng, bắt buộc học sinh đi học ở trường công và thuế thu nhập (hay "thuế nô lệ” như ông Keyes gọi) - dần dần tước bỏ đi tự do cá nhân và đánh mất các giá trị truyền thống. Nước nổi nhưng không phải thuyền nào cũng nổi được.

Mới hồi năm 1999, tỷ lệ thất nghiệp của người da đen xuống thấp kỷ lục, còn thu nhập của họ tăng cao kỷ lục không phải nhờ phong trào tuyển dụng hướng vào người thiểu số hay do thái độ làm việc của người da đen đã thay đổi mà đó là do nền kinh tế tăng trưởng nhảy vọt và chính phù chỉ thực hiện một vài biện pháp nhỏ - ví dụ mở rộng chương trình Hoàn thuế thu nhập - để phúc lợi đến với nhiều người hơn. Cha ông, Tom Hynes, là cựu Chủ tịch Thượng viện bang, hội thẩm hạt Cook, ủy viên Hội đồng khu vực, thành viên ủy ban Quốc gia của đảng Dân chủ và là một trong những nhân vật có quan hệ chính trị tốt nhất bang. Tâm trạng thất vọng với Iraq và những mánh khóe đáng ngờ chính phủ sử dụng để tiến hành chiến tranh đã khiến nhiều người cánh tả cũng đánh giá thấp mối đe doạ của những kẻ khủng bố là những kẻ phổ biến vũ khí hạt nhân; theo một cuộc điều tra vào tháng 1/2005, những người tự cho là bảo thủ đạt cao hơn người phe tự do 29 điểm trong việc coi tiêu diệt Al Qaeda là mục tiêu hàng đầu của chính sách đối ngoại, con số chênh lệch này đối với việc không chấp nhận các nhóm hoặc các quốc gia thù địch có vũ khí hạt nhân là 26 điểm.

Như mọi khi, vợ tôi luôn nói đúng. Đặc biệt phong trào quyền công dân được bà đánh giá cao, bất cứ khi nào có cơ hội, bà đều gieo vào đầu tôi những giá trị bà tìm thấy ở đó: sự bao dung, công bằng, không gục ngã khi thất bại. Nhưng khi làm tổng thống, ông phải đối mặt với một thực tế mà nếu xảy ra ở hiện tại thì hẳn chúng ta sẽ không giải quyết nổi.

Đây chẳng phải là điều khiến tôi tự hào gì. Thời gian ở bên họ với tôi như được tắm mình trong dòng suối mát. Hầu như lần nào tôi cũng dừng lại ở Đài tưởng niệm Washington, cũng có vài lần tôi đi tiếp sang Đài tường niệm Thế chiến thứ hai ngay bên kia đường rồi đi dọc hồ nước đến Đài tưởng niệm Cựu chiến binh Chiến tranh Việt Nam, leo tiếp lên những bậc thang lên Nhà tưởng niệm Lincoln.

Tôi bắt đầu nghi ngờ con đường mình đã chọn; tôi bắt đầu có cảm giác mà tôi nghĩ một diễn viên hay vận động viên phải trải qua khi anh ta nhận thấy mình đã dùng cạn tài năng và vận may sau nhiều năm chờ đợi mỏi mòn giữa những buổi diễn thử hay nỗ lực thi đấu trong các giải đấu phụ. Jacob Bronstein đã thực hiện bản sách nói lần thứ hai một cách không thể hoàn hảo hơn. Nếu những quyết định cá nhân đó có khả năng gây tổn hại nghiêm trọng cho người khác - như ngược đãi trẻ em, loạn luân, vi phạm quy đinh một vợ một chồng, bạo lực gia đình hay không thể nuôi dạy con cái - thì xã hội có quyền và trách nhiệm can thiệp.

Phe Dân chủ sử dụng quyền cản trở khá dè xẻn trong nhiệm kỳ đầu của George Bush. Tôi dành mấy tuần tiếp theo làm những việc giống hầu hết mọi người Mỹ lúc đó - gọi điện cho bạn bè ở New York và thủ đô Washington, đóng tiền quyên góp, nghe bài phát biểu của Tổng thống, thương tiếc những người đã thiệt mạng. Đó là một cuộc đua thiếu cân nhắc, và tôi đã thua đau đớn - một loại thất bại đánh thức bạn trở lại với thực tế là cuộc sống không diễn ra như bạn chờ đợi.