Đây là một cách đọc chủ động. Có thể, anh ta có một thuyết hay một triết lý chung nào đó, giống như Thượng đế điều khiển mọi chuyện của con người và làm cho câu chuyện lịch sử của anh ta khớp với lý thuyết đó; hoặc anh ta có thể bỏ bất cứ khuôn mẫu nào ở trên, thay vào đó tuyên bố rằng anh ta đơn thuần tường thuật lại những sự kiện đã thật sự xảy ra. Các câu hỏi liên quan đến cái tốt và cái xấu, hay cái đúng và cái sai (giải quyết những gì nên làm và nên tìm kiếm) thuộc phân nhánh triết học thực tiễn hay quy phạm.
Đọc đến đoạn cuối, họ đã quên mất đoạn đầu và mất luôn cái nhìn tổng quan. Nếu không có thông tin thêm, độc giả có thể đưa ra những lời phê bình hợp lý và hy vọng rằng nếu tác giả biết được những phê bình đó, ông sẽ thay đổi quan điểm. Vì vậy, chính bạn phải tạo lập được các thuật ngữ và đưa tác giả đến với những thuật ngữ đó, chứ không phải ngược lại.
Ví dụ như cơ thể không phát triển mãi cả về sức mạnh và kỹ năng. Nếu không, theo chúng tôi, không thể gọi tập hợp này là lịch sử của thời kỳ được nói đến. Nhóm quy tắc cuối không chỉ dừng lại ở vấn đề nhận thức mà đã chạm tới vấn đề đánh giá, phê bình.
Những cuốn dạng này đôi lúc cũng rất hay, vì tác giả của nó có thuận lợi mà các tác giả khác không có được là được phép tiếp cận với mọi tài liệu thích hợp. Mặc dù có những tiêu đề rất rõ ràng nhưng cũng không thể giúp bạn phân loại được cuốn sách đó, trừ phi bạn có một danh mục các loại sách ở trong đầu. Một số từ khác cũng khá quan trọng như bằng, toàn thể, bộ phận nhưng chúng không phải là tên gọi của bất cứ thứ gì được Euclid định nghĩa.
Vì thế, cần cả một đoạn văn, hay ít nhất một tập hợp câu để diễn giải một lập luận. Bạn phải hiểu rõ tính thống nhất này. Chúng ta học những kinh nghiệm đúc kết trong cuộc sống hằng ngày, kinh nghiệm sẵn có hoặc kinh nghiệm mà các tác phẩm giả tưởng đã tạo ra trong trí tưởng tượng của chúng ta.
Lời khuyên đầu tiên về cách đọc truyện mà chúng tôi muốn dành cho bạn là hãy đọc thật nhanh với sự chú tâm cao độ. Đây là một trong những điểm đáng lưu ý nhất về con người và là đặc điểm khác biệt nhất giữa người thông tuệ và các động vật khác - những động vật đến một độ tuổi nào đó không phát triển thêm về mặt trí óc nữa. Nếu chúng tôi viết Xa bạn hiểu thành Xb chứng tỏ chúng tôi và các bạn cùng hiểu một từ theo các cách khác nhau.
Không giống một nhà lịch sử, luôn vượt qua ranh giới thời gian và địa điểm, nhà khoa học thường đề cập tới vấn đề chung và cách xử lý chung. Bởi vậy, bạn đừng thêm thắt gì vào. Họ muốn biết liệu một điều gì đó có đúng là như vậy không, chứ không để ý đến lý do tại sao.
Bên cạnh hai loại câu hỏi trên, có những câu hỏi về sự cần thiết và tính ngẫu nhiên; về vật chất và phi vật chất; vật lý và phi vật lý, tự do và không xác định; về năng lực của trí tuệ con người; bản chất và mức độ kiến thức của nhân loại; về sự tự do của ý chí. Những bài viết khoa học xã hội có nhiều thuật ngữ và hình ảnh ẩn dụ kèm theo xúc cảm sâu sắc thường làm độc giả lầm tưởng là dễ đọc. Khi đó, bạn nên đọc báo hơn là đọc sách vì cuốn sách không thể giúp bạn trau dồi tri thức nếu bạn không cố hiểu nó.
Nói như trên không có nghĩa rằng sách của Commoner quan trọng, còn sách của Whitehead và Barnett thì không. Khi đã quen với các nhân vật trong truyện, bạn có thể tìm ra mối liên hệ giữa họ trong thế giới tưởng tượng mà họ đang sống, chấp nhận các quy định xã hội của họ, hít thở bầu không khí, thưởng thức đồ ăn của thế giới đó và theo học tới cùng qua các cuộc phiêu lưu. Liệu tác giả có dụng ý châm biếm không khi ông cho nhân vật của mình nói về chủ đề? Nói chung, người đọc phải rất nỗ lực để thấu hiểu ý đồ của tác giả trước khi quyết định đặt một tác phẩm hư cấu vào mặt này hay mặt kia của vấn đề.
Tác giả sử dụng các yếu tố này để hình thành nên thế giới trong tác phẩm. Ở quãng nghỉ giữa mỗi lần đọc, chúng ta có thể học được nhiều điều từ bài thơ hơn là ta nhận ra. Để làm được điều này, bạn phải đọc sách với con mắt của tia X.