Quy tắc 11: Nếu không làm sao cho tài chánh khá hơn được thì thôi, cũng cứ vui vẻ đi, đừng đầy đoạ tấm thân mà uất ức về một tình cảnh không thể thay đổi được Tập thể thao, làm việc nặng nhọc cho thiệt mệt, tới nỗi không sao chống lại được giấc ngủ nữa. Nhưng khó thì khó, kẻ hữu trách cũng phải cố theo, nếu muốn khỏi ưu tư, cáu kỉnh và mệt nhọc.
Khi thấy tôi tỏ vẻ ngạc nhiên, vì nét mặt hồng hào tươi tốt và cử động lanh lẹ của ông, ông bảo: "Tôi còn tráng kiện như thế này chính vì không bao giờ tôi đứng khi có thể ngồi được và không bao giờ ngồi khi có thể nằm được". ) Qui tắc đắc nhân tâm gồm trong câu "kỉ sở bất dục vật thi ư nhân", mà tất cả triết gia thời thượng cổ từ Thích Ca, Khổng Tử, Ki Tô. Khi chúng khám phá ra điều ấy thì tôi không có mặt tại phòng giấy.
Người ta nói xấu, lăng mạ tôi đủ cách; người ta gọi tôi là chó dại, là rắn hổ, là đồ khốn. Mười năm trước, ông Englert lên sởi và khi bệnh này khỏi thì biến chứng thận viêm (sưng thận) chữa đủ các thầy, cả những "lang băm" nữa, mà không hết. Do sự giúp đỡ người và do tình thương, tôi đã thắng ư tư và thói than thân trách phận.
Nói một cách khác, chúng ta cần chú ý đến nỗi khó khăn song đừng lo lắng. Sáng hôm sau, tôi vào hãng, viên đô đốc Nhật đã ngồi đó, miệng ngậm điếu thuốc. Bi kịch hồi tuổi thơ và tuổi xanh của tôi là cảnh nghèo.
Bạn nên cầu Trời đừng bao giờ bị bệnh thần kinh thác loạn vì không có nỗi đau đơn vật chất nào có thể ghê gớm hơn nỗi thống khổ của một tinh thần hấp hối hết. Người Trung Hoa nói một bức vẽ giá trị hơn một vạn tiếng nói. Thế mà cho tới khi tôi 14 tuổi, không bao giờ tôi được một đôi giày cao su.
Như vậy là luôn luôn dùng đến những tài sản mà ngỡ là không có, nhiều hơn gấp bội kho báu của chàng Ali-Baba. Ngày ông lãnh trọng trách, có người nói với thân phụ ông: "Sáng nay đọc báo, thấy một bài công kích con bác mà tôi khó chịu". Và nếu ta luôn luôn khổ trí về chỗ còn "hàng triệu việc phải làm mà chưa có thì giờ làm" thì chẳng những ta sẽ buồn bực mệt nhọc mà thôi đâu, ta còn có thể bị chứng mạch máu căng, đau tim hoặc vị ung nữa.
Lúc đó óc tưởng tượng của bạn hỗn loạn. Tuy sinh sống trong cảnh bần bàn, nhưng từ nhỏ, ông đã rất ham mê đóng kịch. Mà những cảm xúc nào khiến người làm việc bằng tinh thần thấy mệt? Những cảm xúc vui vẻ, thoả mãn, hài lòng chăng? Không.
Thực ra, họ không bao giờ như vậy cả. Khi viết chương này, tôi nhận được bức thư của một ngườiđàn bà mạt sát Đại tướng William Booth, người lập ta "đạo binh [31] tế độ lầm than". Nằm trên giường, ông viết trung bình mỗi năm 1.
Nguyên tôi làm thủ quỹ một công ty bán trái cây ở Nữu Ước. Tại sao thế? Tại các nhà nghiên cứu nhận rằng tụng niện và lòng tin tưởng mạnh mẽ ở tôn giáo diệt được những lo lắng, ưu tư, sợ dệt, nguyên nhân của đa số tật bệnh. Trước đây mười tám thế kỷ, Epitète đã bảo cho người đồng thời hay rằng ai gieo gió sẽ gặt bão và định mệnh bao giờ cũng làm cho những người phạm lỗi phải chịu quả báo về những lỗi lầm của họ.
Tôi tự nhủ: "Có lẽ mình sẽ nguy mất, không bao giờ được làm đào hát bóng đâu. Tôi mới thấy có mỗi cuốn đó là vừa vui, dễ đọc mà lại vừa chỉ một phương thuốc công hiệu. Lần này tôi phải bàn cãi khá lâu, nhưng không vì có khách mà hoãn quyết nghị".