Trước khi ngủ nên kiểm tâm, đem hồn mình siêu thoát, hướng thượng và nếu đọc được một đoạn sách luyện tinh thần hay Thánh thư càng hay. Rồi bóng một thôn nữ hái sen bên bờ đập. Thầy nói rủi văng nước miếng họ cười ầm lên.
Tuy vậy, người ta có thể chế ngự nó được. Cách chung bạn trai không có tiền thì thôi, hễ có thì bố thí dễ dàng hơn bạn gái. Phải khôn ngoan lắm khi bàn tính giáo dục chỗ công cộng.
Nhưng bản chất củatính nầy là duy nhất . Tuy vậy, người ta có thể chế ngự nó được. Họ còn sống nhiều bằng bản năng, hễ gặp trở ngại thì tức động, thay đổi.
Các thần bất mãn, trả đũa bằng cách cột đầu Prométhée vào núi Causace. Khi nghĩ đến hài nhi, đ àn ông liên tưởng ngay người bạn trăm năm mà họ đã phú thác trọn quả tim. Vì tâm lý mà nhiều người hối hận sau khi về nhà chồng.
Sao lại thích một thứ tình yêu háo sắc, ích kỷ thoát thoai bởi một quả tim hì hợm. Tật ích kỷ nầy có thể đi đến chỗ quá lố, tàn nhẫn. Mấy khi tinh thần họ xuống dốc, đừng ai bàn với họ lý tưởng, chương trình, tương lai.
Nó bắt bạn trai cúp cổ xuống các vật phù vân, lo vật lộn sống, đổ máu vì miếng ăn manh áo cũng nên, cho đến khi tử sàng bừng con mắt dậy chẳng những thấy mình tay không mà còn đầy tội lỗi. Họ đang bị lòng tự ái chi phối mà. Và bạn ngạc nhiên ư? Không có gì lạ cả.
Sở khanh là vị thánh bảo mệnh của đời họ. Gương mặt trái xoan, nét mày cong dịu, cặp mắt gợi tình, làn da mời hôn, đôi môi tình tứ, cái càm duyên, tay chân mỹ miều biểu lộ sự mềm mại, sự an ủi là những điều họ thèm như người bịnh thèm sống. Lúc dậy thì cơ thể bạn trai đang tiến đến thành thụ thì tinh thần của họ cũng tiến đến già giặn.
Cuộc đời do đó có thể hư. Quả tim rạo rực sóng gió yêu đương của bạn trai không bằng lòng ngưng lại cách luyến ái của nó trên bến tình bằng hữu. Nhưng điều nầy rất khác với người mẹ là kẻ rót vào từng thớ thịt và tâm hồn của con, sinh lực và cả niềm khổ đau, vui sướng, lo âu, sầu buồn, tức giận v.
Cho những bạn không có cơ hội đọc quyển ấy hay đã đọc mà không đủ thì giờ toát yếu, tôi ghi lại ở đây vài đại cương. Sức mạnh chi phối lối giao tiếp của họ vừa là tình yêu vừa là lý trí. Nếu là những bức thư xin gởi quả tim của người đẹp, người xứng đáng thì không gì hãnh diện cho họ bằng đem quảng cáo các bức thư ấy trong hàng ngũ các bạn thân trừ bạn nào đã gấp ghé người yêu của họ.
Rồi ai mắng mình non kinh nghiệm thì oán kẻ ấy thiên thu. Họ hãnh diện khi mẹ mượn rinh một cối đá, chị nhờ bữa một ống củi. Ưa tiểu thuyết đây không phải là thú say mê tinh thần của người hiếu học, muốn bồi bổ kiến thức.